Biologiya müəllimi Elxan Tahirovun ötən ay paylaşdığı video sosial şəbəkələrdə müzakirəyə səbəb oldu. Həftəsonu oğlu Akifi kinoteatra aparan ata azərbaycanca uşaq filmi tapmayıb. Akif isə rusca başa düşmədiyinə görə istədiyi filmə baxa bilməyib, məyusluğundan ağlamağa başlayıb.
Elxan Tahirov: “Əslində birinci məsələ uşağın yerinə özünü qoymaqdır. Hər hansı problemdə uşağın yerinə özünü qoymaq. Gəlin bu uşaqların yerinə özümüzü qoyaq da yəni. Burda dublyaj məsələsi problemdirsə, dublyajın düzəlməsi üçün birinci tələb olmalıdır.”
Kinoşünas və “Film Aç” YouTube kanalının təsisçisi Hacı Səfərov deyir ki, azərbaycanca filmlərə ictimai tələbin çoxalması üçün, ilk növbədə, kinoteatrların sayını artırmaq və bilet qiymətlərini aşağı salmaq lazımdır:
“Kinoteatrların sayının azlığı daha az izləyici deməkdir. Yəni bizim böyük bir bazarımız yoxdur ki, həqiqətən də, ona pul ayırsınlar, tərcümə edib daha çox insanı cəlb edəndən sonra rahatlıqla deyə bilsinlər ki, biz buradan bütün pulu çıxaracayıq, hətta daha çox insanı cəlb edəcəyik.”
Hacı Səfərov hesab edir ki, problemin həlli üçün Türkiyə təcrübəsindən istifadə etmək olar:
“Orada ya xüsusi böyük studiyaların filmləri dublyaj olunur, ya da uşaq filmləri dublyj olunur. Uşaq filmlərinin dublyaj olunmağının əsas səbəbi də uşaqların alt yazı oxumaq çətinliyidir. Uşaqların bəziləri, ümumiyyətlə, oxuma-yazma bilmir və ya bəziləri çox yavaş, çətinliklə oxuyur, bəziləri o vərdişə sahib deyil. Yəni, bu vərdişlər yetkin insanlar üçün olan vərdişlərdir. Ona görə də onlar belə bir yol seçirlər ki, müəyyən filmləri, xüsusilə də, uşaqlarçun nəzərdə tutulmuş filmləri tərcümə etsinlər.”
Cinemaplus kinoteatrlar şəbəkəsinin ictimaiyyətlə əlaqələr üzrə məsul şəxsi Nərmin Həsənova deyir ki, əvvəllər dublyajla məşğul olan Cinemazadə studiyası ilə əməkdaşlıq ediblər. Lakin Azərbaycan dilində filmlərə tələbat az olduğundan bu əməkdaşlıq dayandırılıb.
Akif məktəbdə ingiliscə oxuyur, ikinci dil kimi isə fransız dilini öyrənir. Atası deyir ki, orta məktəb səviyyəsində ingiliscəni bilən uşaq üçün xarici filmə baxmaq çətindir, alt yazıları oxumaq isə ona heç maraqlı gəlmir:
“Alt yazı ilə baxmaq o effekti vermir, sən o hisləri duya bilmirsən yəni. Çünki film görüntü ilə mesajı ötürən bir vasitədir.”
Elxan Tahirov hesab edir ki, filmlərin dublyajı dilin inkişafı üçün əsas rol oynayır:
“Əgər biz dilimizi qorumasaq, dilimizi işlək hala gətirməsək, bizim dilimiz dəyişəcək. Əgər dəyişməyini idarə edə bilməsək, onda deyəcəklər ki, onsuz bu dildə yaxşı kitab, yaxşı film yoxdur, onsuz da bu dillə dünyaya çıxmaq olmur və s. Və ilaxır. Onda artıq bu dilin əhəmiyyəti itəcək.”
