Robert Sekuta: Əlaqələrimizin bütün istiqamətlər üzrə güclənməsinə çalışmışıq [Müsahibə]

Səfir Sekuta Azərbaycandakı fəaliyyətinin son həftəsində “Amerikanın Səsi”nin müxbirinə eksklüziv müsahibəsində Azərbaycanda Birləşmiş Ştatları təmsil etdiyi fəaliyyət müddəti, insan haqları, demokratiya, iqtisadiyyatın diversifikasiyası, habelə Azərbaycanın qlobal enerji təhlükəsizliyindəki rolu barədə ətraflı danışıb.

Müsahibəni Azərbaycan və İngilis dilində təqdim edirik.

Amerikanın Səsi: Martın 26-da biz, çox gözəl bir tədbir, ABŞ Səfirlərinin Mədəni İrsin Qorunması Fondunun (SMQF) dəstəyi ilə bərpa olunmuş qədim Quba hamamının açılışında iştirak etdik. Tədbir çox yaxşı təşkil olunmuşdu, buna görə Sizə təşəkkür edirəm.

Robert Sekuta: Qubada hamamın bərpadan sonra açılışı üç il ərzində münasibətlərimizin yaxşılaşdırılmasının bir nümunəsi idi. Quba tədbirinin yaxşı cəhətlərindən biri o idi ki, mən özüm şəxsən bu layihənin başlanğıcından, tamamlanmasına kimi şəxsən iştirak etmişəm. Çünki bu diplomatik həyatda hər saatda ələ düşən bir fürsət deyil. Bu layihənin iki başlıca cəhəti var. Birincisi, bu layihə göstərdi ki, ABŞ Azərbaycan tarixi ilə bağlıdır və Azərbaycan tarixini dəyərləndirir. İkinci cəhət odur ki, biz Azərbaycanda yaşayan dini-etnik qrupların birgə yaşamasını vurğulayırıq. Bu gün dünyamızda bunun ibrət dərsi olaraq digərlərinə örnək olmasını da vurğulayırıq.

Amerikanın Səsi: Azərbaycana səfir kimi gələndə ilk təəssüratınız necə oldu? Ölkəyə gələndə hansı planlarınız var idi? Planlarınızın hamısını həyata keçirə bildinizmi?

Robert Sekuta: Sualın o hissəsindən başlayım ki, planlarımın hamısını yerinə yetirə bilmədim və düşünmürəm ki, kimsə planlarının hamısını yerinə yetirə bilər. Əlbəttə, ölkəyə gəldikdən sonra yerində ölkəni daha yaxşı öyrənirsən, dərindən tanış olursan. Ölkənin tarixini, mədəniyyətini, strateji əhəmiyyətini, dünyanın hansı bir yerində yerləşməsini və bu yerləşmənin azərbaycanlılara, Azərbaycanın təhlükəsizliyinə nə kimi təsir göstərməsi və ABŞ-ın dünyanın bu bölgəsi ilə bağlı siyasəti barədə daha aydın təsəvvür yaranır.

Amerikanın Səsi: Səfir olduğunuz dövrdə ikitərəfli əlaqələrin tarixində ilk dəfə Azərbaycanda ABŞ biznesmenlərinin iştirakı ilə geniş biznes konfransı keçirilib. Azərbaycanla ABŞ arasında işgüzar bağlılıq var. Bu baxımdan iqtisadi və ticarət, o cümlədən xalqlararası əlaqələri necə xarakterizə edərdiniz?

Robert Sekuta: Ticari-iqtisadi aspektlər deyərdim ki, yaxşıdır. Dəfələrlə bildirmişəm, bir daha bildirmək istəyirəm ki, ABŞ-la Azərbaycanın əlaqələri üç bərabər əhəmiyyətli hissədən ibarətdir ki, bunlardan biri iqtisadiyyat-enerji, digəri təhlükəsizlik və o birisi də qanunun aliliyi, insan haqları və demokratiyadır.

Bu müddət ərzində ABŞ üçün çox vacib olan məsələlər baş verib ki, onların arasında 3 milyard dollardan artıq Boeing təyyarələrinin alışı və satışı, eyni zamanda ikinci Azərkosmos layihəsi çərçivəsində 200 milyon dollardan artıq qarşılıqlı razılaşmalar, kənd təsərrüfatı sahəsində əməkdaşlığımızın inkişaf etdirilməsi var, bütün bunların hamısı vacibdir. Bunlar əlaqələrin daha da güclənməsinə, möhkəmlənməsinə xidmət edir. Enerji sektorunda hasilatın pay bölgüsü sazişinin yenilənməsinin, “Cənub” qaz dəhlizi sahəsində görülən işlərin adını çəkmək istəyirəm. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu xəttinin istifadəyə verilməsi istər Mərkəzi Asiya, istərsə də Əfqanıstanla bağlı əlaqələrin yaranmasına çox böyük təsir göstərir. Bunlar iki ölkə arasındakı təmasları inkişaf etdirir. Biz enerji sektorunda yenə də şahid oluruq ki, ABŞ-ın təqdim etdiyi vasitələr və avadanlıqlar Azərbaycanın neft-qaz hasilatının artırılmasına öz töhfəsini verir.

Amerikanın Səsi: Siz ölkəyə səfir gələndə Azərbaycanın regionlarındakı ABŞ mərkəzləri, İREX, Milli Demokratiya və Respublikaçılar institutlarının Azərbaycan ofisləri, “Azadlıq” radiosunun Bakı bürosu bağlanmışdı, “Sülh Korpusu” Azərbaycandan getmişdi. Nəhayət, bu günlərdə USAİD rəsmisi Azərbaycanda işləməyin mümkün olmadığını bəyan edib. Belə məqamlar ikitərəfli münasibətlərdə özünü necə büruzə verir?

Robert Sekuta: Ötən üç il ərzində əlaqələrimizin bütün istiqamətlər üzrə güclənməsi üçün çalışmışıq. Bildiyiniz kimi, Amerika guşələri öz fəaliyyətini bərpa etdi. Çox yaxşı olardı ki, “Sülh Korpusu”nun da fəaliyyəti bərpa olunsun. Düşünürəm ki, Sülh Korpusu ingilis dilinin tədrisində mühüm rol oynaya bilər.

Bununla belə, biz bu istiqamətdə də yeni yanaşmalar, yeni fəaliyyət yolları axtarıb tapmışıq. Yardım proqramlarımız davam edir. Qeyd etmək istəyirəm ki, Azərbaycan hökuməti tərəfindən yardım layihələri ilə bağlı istəklərin sayı artmaqdadır. Kənd təsərrüfatı sahəsində layihə və proqramlarımızda irəliləyiş müşahidə olunur. Gənc və xanım sahibkarlarla bağlı təlimlərin adını çəkə bilərəm. Müxtəlif yardım proqramları arasında gənclərin və xanımların cəmiyyətə cəlb olunması ilə bağlı müxtəlif işlərin adını çəkə bilərəm. İnsan alveri sahəsində yardım fəaliyyətlərimiz olub. 1992-ci ildən bəri ABŞ hökuməti Azərbaycana 1,3 milyard dollar yardım göstərib. Bu yardımlar indi də davam edir. Zaman keçdikcə həyatın özü kimi proqramların da fəaliyyət forması, istiqaməti və məzmunu dəyişir. Ölkənin özü də inkişaf etdiyi kimi azərbaycanlıların da ehtiyaclarını qarşılamaq üçün biz müxtəlif fəaliyyətlərlə köməyimizi göstəririk.

Amerikanın Səsi: Azərbaycan müxalifəti Azərbaycan hökumətinin ABŞ-dan Boeing təyyarələri almasının və ABŞ şirkətlərinin bəzi böyük kontraktlarda iştirakının demokratiya və insan haqları sahəsində duruma liberal yanaşma ilə balanslaşdırıldığını iddia edir. Bu məqamda Azərbaycanda növbədənkənar seçkilərə ABŞ-ın münasibəti necədir?

Robert Sekuta: Mən bununla bağlı sabiq dövlət katibimiz Tillersonun Misirdə verdiyi müsahibədən bir sitat gətirmək istəyirəm.

“ABŞ bütün ölkələrdə şəffaf və inanıla bilən seçkiləri, o cümlədən bütün vətəndaşlara azad və ədalətli seçkilərdə iştirak hüququ verən seçkiləri dəstəkləyir” (Sitatın sonu).

Qaldırdığınız məsələ ilə bağlı əlavə onu demək istəyirəm ki, yaxın keçmişdə ABŞ dövlət katibinin Avropa və Avrasiya məsələləri üzrə köməkçisinin müavini Bricet Brink Azərbaycana səfər edərkən bildirib ki, ABŞ hökuməti Azərbaycan hökuməti ilə insan haqları mövzusundakı işini davam etdirir. Bu sahədəki işlər də iqtisadiyyat və təhlükəsizlik sahəsindəki işlər qədər əhəmiyyət kəsb edir.

Amerikanın Səsi: Bu arada ölkədə əfv və amnistiya olacağı, bununla da siyasi məhbus probleminin həll olunacağı barədə bəyanatlar səslənir. ABŞ Dövlət Departamenti də bir sıra fəalların həbsini pisləyən bəyanatlar yayıb. Sizin əfv və amnistiya çağırışlarına münasibətiniz necədir?

Robert Sekuta: Mənim fikrilərim, əlbəttə, hökumətimin fikirləri ilə eynidir. Bu məsələlər həll edilməlidir və ümidvarıq ki, ölkənin öz rifahı üçün bu məsələlər öz həllini tapacaq.

Amerikanın Səsi: Azərbaycan və ABŞ bir qayda olaraq, enerji və digər iqtisadi sahələrdə geniş əlaqələrdən danışır. Buna baxmayaraq, Azərbaycanın enerji sektorunda cəmi bir neçə ABŞ şirkəti çalışır. ABŞ şirkətlərinin enerji, həmçinin qeyri-neft sektorunda geniş fəaliyyət göstərməməsinin səbəbləri nədir?

Robert Sekuta: Enerji sahəsində fəaliyyət göstərən ABŞ şirkətləri var. İştirakla bağlı qərarlar kommersiya səbəbi ilə bağlı verilir. Bizim Azəbaycanla ötən 20 ildən çox olan əməkdaşlığımızın xüsusiyyətlərini nəzərdən keçirərkən görürük ki, bizim tərəfimizdən Azərbaycanın enerji təchizatında oynaya biləcək potensial müşahidə olunub. Bu məsələ geosiyasi və geostrateji cəhətdən nəzərdən keçirildikdən sonra neft və qazın Azərbaycan vasitəsi ilə nəql olunmaqla digər ölkələr tərəfindən istifadə və istehlak olunması da müşahidə olunub. Neft və qazın hasil edilməsi və təhlükəsiz şəkildə dünya bazarlarına çatdırılması həm Avropanın, həm də ümumilikdə qlobal götürdükdə enerji təhlükəsizliyi və ümumi təhlükəsizlik baxımından mühüm töhfədir.

Amerikanın Səsi: ABŞ Rusiya və İrana qarşı sanksiyaları genişləndirməkdə davam edir. Bu baxımdan ABŞ-la Azərbaycan arasında təhklükəsizlik sahəsində əlaqələrdə hansı dəyişikliklər var? ABŞ Azərbaycana təhlükəsizlik sahəsində hansı yardımları edib? Bu istiqamətdə əlaqələrdə daha hansı işlər görülməlidir?

Robert Sekuta: Düşünürəm ki, spesifik məsələlərə toxunarkən ehtiyatlı davranmaq lazımdır. Bilirəm ki, ABŞ-la Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin NATO standartlarına uyğunlaşdırılması istiqamətində birgə işləyiblər. Onu da bilirəm ki, Azərbaycan Əfqanıstanda “Qətiyyətli Dəstək” missiyasının həyata keçirilməsində önəmli rol oynamaqda davam edir. Oraya istər şəxsi heyətin göndərilməsi vasitəsi ilə, istərsə də Əfqanıstan hökumətinə orada mövcud olan vəziyyətin həll edilməsi üçün digər şəkildə də köməklik göstərməkdə davam edir.

Eyni zamanda əvvəllər dövlət katibinin köməkçisinin enerji, sanksiyalar və əmtəə məsələləri üzrə köməkçisi, indi isə səfir olaraq ABŞ-ın Rusiyaya qarşı son günlərdə də irəli sürülmüş sanksiyaları və rəsmi Vaşinqton tərəfindən İrana qarşı irəli sürülmüş sanksiyaların da olmasını qeyd edə bilərəm.

Amerikanın Səsi: “Cənub” qaz kəmərinin təhlükəsizliyinin təminatı sahəsində region dövlətləri və ABŞ hansı tədbirləri həyata keçirə bilər? Çünki 2008-ci ilin avqust hadisələrində Rusiya qoşunları həmin dəhliz ərazisinə qədər gəlmişdi.

Robert Sekuta: “Cənub” qaz dəhlizinin təhlükəsizliyinə gəlincə, təcrübə onu göstərir ki, Azərbaycandan neft və qaz qərbə, Avropaya oradan da dünya bazarlarına nəql edilməkdə davam edib.

Amerikanın Səsi: Dağlıq Qarabağ münaqişəsində hər hansı irəliləyiş qeydə alınmır. Sizcə, münaqişənin həlli, status-kvonun dəyişdirilməsi üçün tərəflər kompromisdən başqa daha hansı addımları atmalıdır?

Robert Sekuta: Əslində bu sual daha çox bizim Minsk qrupundakı həmsədrimiz Endrü Şoferə ünvanlanmalıdır. Bununla yanaşı səfir olduğum dövrdə bu münaqişə ilə bağlı göstərdiyim birgə səylər barədə demək istəyirəm ki, biz rəsmi Vaşinqtonu burada olan vəziyyət barədə mütəmadi olaraq məlumatlandırmışıq. Onu da diqqətə çatdırmışıq ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həll edilməsi sözün əsl mənasında mövqeyindən asılı olmayaraq hər bir azərbaycanlı üçün çox vacibdir.

Mən ölkədə olduğum üç il ərzində məcburi köçkün icmaları ilə əlaqə yaratmaq və onlarla görüşmək üçün həmişə səy göstərmişəm. 1992-ci ildən bəri ölkə ərazisindəki məcburi köçkün icmaları üçün 16 məktəb inşa etmişik. 17-ci məktəbin inşası isə hazırda davam edir. 1992-ci ildən bəri ABŞ hökuməti məcburi köçkünlərin həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması üçün 123 milyon ABŞ dollarından artıq yardım göstərib. Bizim yeni bir təşəbbüsümüz var ki, bu “Amerika rəfləri” adlanır. Bu təşəbbüs çərçivəsində məcburi köçkün icmalarında ailələrə, xüsusilə uşaqlara kitablar ianə edirik. Hesab edirəm ki, məcburi köçkün icmaları ilə təmaslarımızın davam etdirilməsi çox vacibdir. Bir vacib məqamı da qeyd etmək istəyirəm ki, baş vermiş hadisələrlə bağlı keçmişdən öyrənmək, baş verənləri anlamaq nə dərəcədə vacibdirsə gələcək barədə düşünmək və gələcəyə baxmaq da o dərəcədə vacibdir.

Amerikanın Səsi: Azərbaycanda ABŞ humanitar yardımlarının spektri necə dəyişib? Əvvəllər demokratiyanın, seçki, ədliyyə institutlarının, medianın inkişafı ilə bağlı layihələr həyata keçirilirdi. İndi durum necədir?

Robert Sekuta: Proqramlar hər iki tərəfin əməkdaşlığı görmək istədiyi istiqamətlər üzrə irəliləyirş. Sahələr var ki, həm Azərbaycan, həm də ABŞ hiss edir ki, bu proqramlar öz töhvələrini verəcək. İstər USAİD, istərsə də ABŞ səfirliyi vasitəsi ilə müxtəlif qruplara, o cümlədən jurnalistlərə yönələn müxtəlif fəaliyyətlər və layihələr olub. Onlardan iqtisadi jurnalistika sahəsində, ingilis dili bacarıqlarının inkişaf etdirilməsi, ABŞ mədəniyyəti ilə bağlı fəaliyyətlərin adını çəkmək olar. Bölgələrdə icmaların öz ehtiyaclarını müəyyənləşdirib, onların həyata keçirilməsində iştirak etmələri ilə bağlı bizim USAİD tərəfindən maliyyələşdirilən SEDA adlı sosial-iqtisadi inkişafa dair layihəmiz var. Bu layihə Azərbaycan və ABŞ hökuməti tərəfindən birgə maliyyələşdirilir, birgə həyata keçirilir.

Amerikanın Səsi: USAİD Azərbaycanı tərk edəcək? Məsələ nə yerdədir?

Robert Sekuta: USAİD-in həyata keçirdiyi və icrası davam etməkdə olan bir sıra layihələr var. Vaşinqtonda ümumi büdcə müəyyənləşdirilib. Biz indi dəqiq rəqəmlərin necə olacağını öyrənib biləcəyik.

Amerikanın Səsi: Azərbaycandan hansı təəssüratlarla ayrılırsınız? Bu ölkə yaddaşınızda necə qalacaq?

Robert Sekuta: Biz burada olduğumuz müddətdə Azərbaycanın müxtəlifliyindən zövq almışıq. Dağlara gəzməyə çıxmışıq, təbiətin qoynunda səyahətlər etmişik, tarixi yerlərə getmişik. Bunların arasında Qobustan kimi qədim tarixi yerlərin adını çəkə bilərəm. Keçən həftə Şəkiyə getmişdik. Azərbaycanın müxtəlifliyi heyrətamizdir.

Məyusedici odur ki, bu üç il ərzində getmədiyim yerlər olub. Mən Azərbaycanda elə yerlərə getmişəm ki, heç azərbaycanlıların özləri oralarda heç vaxt olmayıb.

Mən qeyd etmək istəyirəm ki, həqiqətən məkanı gözəlləşdirən insanlardır. Həm həyat yoldaşım xanım Ənn Sekuta, həm mən, həm də uşaqlarımız üçün bir məsələ tam aydındır ki, biz mütləq Azərbaycana turist kimi səfər edəcəyik. Burada tanış olduğumuz insanlarla yenidən görüşəcəyik. Bu, gələcək fəaliyyətimin ən yaxşı cəhəti olaraq qalacaq. Biz özümüzlə Azərbaycan mətbəxinə aid kifayət qədər kitab aparırıq ki, ölkəmizə qayıtdıqdan sonra Azərbaycan mətbəxi ilə də məşğul olaq. Amma insanlarla təmas üçün bu ölkəyə yenidən qayıdacağıq.

Robert Sekuta

Ambassador Robert F. Cekuta Speaks About His Three Years as Ambassador in Azerbaijan [Exclusive]

In an exclusive interview, Ambassador Cekuta, in his last week as Ambassador to Azerbaijan, speaks at length with a VOA correspondent about his time representing the United States in the country, covering topics from human rights and democracy to economic diversification and Azerbaijan’s role in global energy security.

VOA: On March 26 we attended a very nice event [the opening of the Guba Hamam, the renovation of which was funded by the Department of State’s Ambassador’s Fund for Cultural Preservation]. The event was well organized, and for that I would like to thank you.

Ambassador Cekuta: On that point, the event in Guba is a good example of how we’ve really seen improvements in the relationship over the last three years. And one of the nice things about the event in Guba was that this was a project I saw through from the beginning to the finish. That’s a rare luxury in diplomatic life. That project really was important for two reasons. First, it showed the U.S. connection with Azerbaijan and the appreciation of Azerbaijan’s history. We wanted to reinforce that history. And secondly, it underlined again the importance of the different religions, the different ethnic groups living together and the lesson that that can provide to other countries in the world today.

VOA: What were your impressions when you arrived in Azerbaijan? What were your plans at the beginning of your term? Have you had a chance to implement or realize all your plans?

Ambassador Cekuta: I’ll start off by saying no, I did not have a chance to realize all my plans. I don’t think anyone ever can. There’s a lot in this country, and I think what I’ve learned over the time being here was how much is here. I have gained a greater sense of Azerbaijan’s history and culture. I’ve gained a stronger sense of the country’s strategic importance, where it sits in the world, and what that means in terms of the impact on Azerbaijanis and Azerbaijan’s security, but also what that means in terms of U.S. policy in this part of the world.

VOA: During your tenure there was a large trade delegation and there was a conference with the U.S., in which U.S. businessmen participated. So there is a business connection between Azerbaijan and the United States. In this regard, how would you characterize economic trade and relations between the nations?

Ambassador Cekuta: I think from the economic aspect the relationship with Azerbaijan is good. Again, as I’ve said repeatedly, it’s one of the three key legs of the triangle of U.S.-Azerbaijani relations. Economics and energy, security and rule of law / democracy / human rights.

We’ve seen, and this is very important for the U.S. government, we’ve seen over $3 billion in Boeing sales. We’ve seen the sale of a second Azercosmos satellite with over $200 million in U.S. input. We’ve seen increased activity in the agricultural sector. All of these things are important. They bring the two countries together. They flesh out the relationship. But I think it’s also through our cooperation in these areas in terms of the energy sector renewal of the PSA, the great progress being realized on the Southern Gas Corridor. All these things bring the two countries together and strengthen that relationship.

The completion of the Baku-Tbilisi-Kars Railroad has also had a huge impact in terms of opening up Central Asia, in terms of access to places like Afghanistan and increasing, again, the connections between our two countries. I also keep seeing the potential for increased engagement in the energy sector, particularly bringing in new U.S. technologies to help boost Azerbaijan’s oil and gas production.

VOA: Before you were appointed as Ambassador to Azerbaijan the regional American Corners, IREX, the International Republican Institute, and the National Democratic Institute were closed, and Peace Corps left Azerbaijan. And recently a high-ranking USAID official mentioned the challenges, or even I would say impossibility, of working in Azerbaijan. So how do all of these affect the bilateral relations?

Ambassador Cekuta: I think one of the things we’ve tried to work on over the last three years is finding ways to strengthen those relations. The American Corners have been reopened. It would be great to have Peace Corps here. Again, I think Peace Corps can play a huge role in teaching English, but we’re finding new ways, different ways to engage on these fronts.

And on the assistance front, we’ve seen an increase in the number of requests for assistance from the Azerbaijan government. We have a number of assistance programs which have been moving forward, particularly in the agricultural area, to help increase entrepreneurship training for women, and younger people. We have made various steps to help engage women and younger people, more in society. We’ve got programs fighting human trafficking.

Since 1992 we have delivered $1.3 billion in aid to Azerbaijan, and there are many ongoing assistance programs. These programs change shape over time, which just the nature of life. But again, they are programs which are helping Azerbaijanis meet their needs as the country develops.

VOA: The Azerbaijani opposition claims the U.S.’s liberal approach to the violation of human rights and democracy in Azerbaijan is related to the U.S.’ selling of Boeings to Azerbaijan, and to U.S. companies’ participation in large projects. In this regard, what is the U.S. attitude toward early presidential elections in Azerbaijan?

Ambassador Cekuta: I think in terms of the election, I would just say what Secretary Tillerson said in Egypt. I’ll just quote what the Secretary said: “The United States supports, in all countries, a transparent and credible electoral process and all citizens being given the right and the opportunity to participate freely and fairly.”

I think on the more general issue that you’re raising, I’ve said in the past, and Bridget Brink when she was here a few weeks back noted as well, that we have continued to engage with the Azerbaijani government on the issue of human rights. It is an issue that is just as important as the other work we’re trying to do on the economic energy front and on the security front.

VOA: There are statements on the pardoning and amnesty of all political prisoners, and completely solving the issue of political prisoners. The Department of State also issued statements condemning the imprisonment of a number of political opponents. What are your thoughts on this pardoning and amnesty calls?

Ambassador Cekuta: Our thoughts are the ones that have been stated by my government. This is something that needs to be addressed, it’s something which we hope will be addressed for the well-being of the country.

VOA: Usually, Azerbaijan and the United States speak about strong energy and economic relations. But there are only a few American companies working in the Azerbaijan energy sector. What are the reasons for the weak participation of American companies in the energy and oil sector?

Ambassador Cekuta: There are U.S. companies that are involved in the energy sector. Those decisions are made on a commercial basis. But I think the important point, and this has been a basic feature of our engagement with Azerbaijan for over two decades, has been seeing Azerbaijan’s potential as an energy supplier, and also recognizing the geostrategic and geopolitical realities as well as the geopolitical realities so that oil and gas can move out of Azerbaijan in such a way that those supplies will not be inhibited by other powers. Azerbaijan’s ability to produce oil and gas and to move it out securely to world markets is a very important contribution to European and global energy security, as well as to overall global security.

VOA: In a period when the United States is further expanding sanctions against Iran and Russia, what are the changes in the cooperation between the the U.S. and Azerbaijan on the security front? And what kind of assistance has United States provided to Azerbaijan in the area of security? And what kind of further activities should be carried out in this direction?

Ambassador Cekuta: I think I can only go so far in addressing the specifics of that question. But I note that the United States has been working with Azerbaijan, helping improve the NATO capabilities, NATO compatibility of units in the Azerbaijani military. And I’d also note that Azerbaijan has played, and continues to play, an important role in helping the Resolute Support Mission in Afghanistan, sending troops there and also providing other types of assistance and making available other types of assistance to the Afghan government to improve its security, to basically help address the situation there.

But I would say both in my capacity as Ambassador and also having been the Deputy Assistant Secretary of State for Energy, Sanctions, and Commodities, that probably the best way to be looking at the overall question of U.S. policy on sanctions regarding Russia, what’s happened in recent days, and also regarding Iran, really is through people in Washington.

VOA: In 2008 Russia almost reached the area of Southern Gas Corridor. What can be done by the regional countries and the United States to ensure security of the Southern Gas Corridor?

Ambassador Cekuta: I think in terms of the security of the Gas Corridor, these are matters which are being handled by the countries along the way. The oil and gas are continuing to flow from Azerbaijan west into Europe and to world markets.

VOA: There is no progress in the Nagorno-Karabakh conflict. Besides compromises, what else do the sides have to do to settle the conflict and change the status quo?

Ambassador Cekuta: That’s probably more a question for Andrew Schofer [the U.S. OSCE Minsk Group Co-Chair] than for me. But what I would say in terms of what the Embassy has been doing, we have made a concerted effort to try to inform Washington about the situation on the ground here, and also to note the great importance of finding a settlement to Nagorno-Karabakh for every Azerbaijani. Azerbaijanis have different views on many things; this is not an issue on which there are different views.

I’ve made a point to meet regularly with members of the IDP community throughout my three years here. We’ve opened 16 schools for the IDP community since 1992. There’s a 17th on the way. We’ve spent over $125 million in assistance to IDPs. We’ve created a new program called American Shelves, to try to bring books and engage with the kids, the children, and IDP families.

It’s important, I feel, for us to be engaging with these groups and to work with them at all times: to learn about the past, to understand what happened, but also to look towards their future.

VOA: Are there any changes in the spectrum of U.S. assistance to Azerbaijan? Before, there were projects related to democracy, elections, justice institutions, development of media. How would you characterize the assistance in these areas?

Ambassador Cekuta: I think the programs are moving ahead in areas where the two sides are interested in cooperating. Where there are places that Azerbaijan feels, and we feel, programs can make a contribution. There are programs not only through USAID, but also through other parts of the United States embassy as well. We have many programs focused on helping journalists with their skills. We’ve done programs, for example, with economic journalists. Programs to help improve English language ability, to learn more about other aspects of U.S. culture. This is an ongoing effort. We have programs in rural areas to help communities develop, and to help them understand better how to identify their needs, engage, and move forward with them. This is really what the [USAID funded] SEDA program, which is a program that the Azerbaijan government along with the United States have been partners in, is designed to help do.

VOA: What is the status of whether USAID is going to leave Azerbaijan or stay?

Ambassador Cekuta: I think we have a number of ongoing projects and the budget process is still working out in Washington. They’ve approved the overall U.S. budget, and we’re waiting to see what the numbers are.

VOA: The last question, with what impression are you leaving Azerbaijan? And how will this country remain in your memory?

Ambassador Cekuta: I think for me what I’ve enjoyed about Azerbaijan is its diversity. I’ve enjoyed the chance to go out and hike, be in nature; to see historical sites as old as Gobustan. Just last week we were up around Sheki. The diversity of Azerbaijan is just amazing.

My frustration is there are still places I haven’t gotten to go, despite having been here for three years. And I say that even though when I talk to Azerbaijanis they often say there are places I have gone to which they’ve never seen, that they’ve never gone to.

I have to say, though, the thing which really makes the place are the people. For Anne, for me, for the kids, we can’t imagine not coming back as tourists, not coming back and seeing the people we’ve gotten to know here. That’s been the greatest part about the job.

And by the way, we have a number of Azerbaijani cookbooks, so we’ll take care of that part at home. So we’ve got to come back for the people.