Moskva cümə axşamı Ukraynadakı müharibəyə görə Rusiyaya qarşı sanksiyaları ləğv etmək üçün Qərbə təzyiq göstərərək, Kyivin münaqişə səbəbindən milyonlarla ton taxıl və digər kənd təsərrüfatı məhsullarını daşıya bilməməsi ilə daha da ağırlaşan ərzaq böhranının günahını öz üzərindən atmağa çalışır.
Britaniya dərhal Rusiyanı "dünyanı məcbur etməyə çalışmaqda" günahlandırıb, heç bir sanksiyanın aradan qaldırılmayacağını təkid edib. ABŞ-ın yüksək səviyyəli diplomatı isə hərbi müdaxilənin "açıq vəhşiliyini, sadist qəddarlığını və qanunsuzluğu"nu pisləyib.
Rusiya prezidenti Vladimir Putin İtaliyanın baş naziri Mario Draqiyə deyib ki, Moskva “Qərbin siyasi motivli məhdudiyyətləri aradan qaldırması şərti ilə taxıl və gübrə ixracı vasitəsilə ərzaq böhranının aradan qaldırılmasına mühüm töhfə verməyə hazırdır”. Bu barədə Kreml məlumat verib.
Ukrayna dünyanın ən böyük buğda, qarğıdalı və günəbaxan yağı ixracatçılarından biridir, lakin müharibə səbəbindən və limanların Rusiya tərəfindən blokadaya alınması ilə bu ixracatların çox hissəsi dayandırılıb və dünya ərzaq tədarükünü təhlükə altında qoyub. Bu limanların bir çoxu indi də ciddi şəkildə minalanıb.
Rusiya da böyük taxıl ixracatçısıdır və Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov deyib ki, Qərb "gəmilərin kirayələnməsinə və taxıl ixracına mane olan qeyri-qanuni qərarları ləğv etməlidir". Onun şərhləri Ukrayna ixracatının blokadası ilə Rusiyanın öz mallarını daşımaqda çətinlik çəkməsi arasında əlaqə qurmaq cəhdi kimi görünür.
Qərb rəsmiləri bu iddiaları rədd ediblər. ABŞ Dövlət Katibi Antoni Blinken keçən həftə ərzaq, gübrə və toxumların ABŞ və bir çox başqaları tərəfindən tətbiq edilən sanksiyalardan azad olduğunu və Vaşinqtonun ölkələrin bu malların axınının sanksiyaların təsirinə məruz qalmamasının vacibliyini başa düşməsini təmin etməyə çalışır.
Müharibə dördüncü ayına qədəm qoyduğu bir vaxt dünya liderləri həll yolları tapmaq üçün çağırışlarını artırıblar. Ümumdünya Ticarət Təşkilatının baş direktoru Nqozi Okonjo-İveala təxminən 25 milyon ton Ukrayna taxılının anbarda olduğunu və gələn ay əlavə 25 milyon ton məhsulun yığıla biləcəyini bildirib.
Avropa ölkələri taxılı dəmir yolu ilə ölkədən çıxararaq böhranı yumşaltmağa çalışıblar, lakin qatarlar Ukraynanın istehsal etdiyi məhsulun yalnız kiçik bir hissəsini daşıya bilər və ixracın böyük hissəsi üçün gəmilər lazımdır.
Eyni zamanda, Rusiya Müdafiə Nazirliyi xarici gəmilərin Qara dənizdəki limanları, eləcə də Azov dənizindəki Mariupolu tərk etməsinə icazə verən dəhlizlər təklif edib.
Rusiyanın Milli Müdafiəyə Nəzarət Mərkəzinə rəhbərlik edən Mixail Mizintsev bildirib ki, 16 ölkədən 70 gəmi Odesa, Xerson və Nikolayev daxil olmaqla Qara dənizdəki 6 limandadır. O, neçə gəminin ərzaq daşımağa hazır ola biləcəyini dəqiqləşdirməyib.
Ukraynanın xarici işlər naziri Dmitri Kuleba bildirib ki, ölkəsi prinsipial olaraq təhlükəsiz dəhlizlər barədə razılığa gəlməyə hazırdır, lakin Rusiyanın “təhlükəsiz keçidlə bağlı razılaşmanı pozmayacağına və onun hərbi gəmilərinin limana gizlicə girməyəcəyinə və Odessaya hücum etməyəcəyinə güvənə bilib-bilməyəcəyinə əmin deyil”.
Böyük Britaniyanın xarici işlər naziri Liz Truss deyib ki, Putin Ukraynaya taxıl daşınmasının bərpasına icazə verməzdən əvvəl bəzi sanksiyaların götürülməsini tələb edərək “dünyanı məcbur etməyə çalışır”.