ABŞ-ın xüsusi elçisi Kit Kelloq cümə axşamı Kyivdə Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski ilə görüşüb, lakin onların ABŞ prezidenti Donald Tramp ilə Zelenski arasında bu həftə Rusiya və Ukraynanın üç ildir davam edən müharibəsi ilə bağlı qarşılıqlı ittihamlardan sonra ABŞ-Ukrayna münasibətlərində yumşalma əldə edib-etmədikləri barədə dərhal məlumat verilməyib.
Kelloq Ukrayna paytaxtına çatandan sonra deyib ki, o, Zelenskinin fikirlərini dinləməyə gəlib. Bu, Kyiv rəsmilərinin bu həftə Səudiyyə Ərəbistanında ABŞ və Rusiya diplomatlarının müharibəni dayandırmaq üçün danışıqların əsasını qoymaq məqsədi ilə keçirdikləri görüşündə iştirak etməmələrinə görə narazılıqlarını bildirməsindən sonraya təsadüf edir.
Kelloq Zelenski ilə görüşdükdən sonra onların birgə mətbuat konfransı keçirəcəyi gözlənilirdi, lakin Ukrayna tərəfi bildirib ki, amerikalılar bu tədbirin ləğv olunmasına çağırıb və belə də olub.
Tramp və Zelenski bu həftə bir-birilərinə qarşı sərt bəyanatlar veriblər. ABŞ prezidenti Rusiyanın hücumlarına bənzər olaraq, Zelenskini "seçkisiz diktator" adlandırıb. Zelenski isə Trampı Rusiya təsirində olan "dezinformasiya məkanında" yaşamaqda ittiham edib, çünki Tramp Ukraynanı müharibəni başlatmaqda günahlandırıb. Amma gələn həftə üç il tamam olacaq ki, Moskva qonşusuna hərbi müdaxiləyə başlayıb.
Ukrayna narahatdır ki, Tramp müharibəni Moskvaya daha sərfəli şərtlərlə həll etməyə çalışır. Hazırda Rusiya Ukraynanın beynəlxalq səviyyədə tanınan ərazisinin təxminən beşdə birinə nəzarət edir.
ABŞ-ın Vitse-Prezidenti JD Vans cümə axşamı Vaşinqton yaxınlığında mühafizəkar fəalların toplantısında Trampın "Ukraynada öldürülmələrini dayandırılmasını istədiyini" və "sülhün Amerika xalqının marağında olduğunu" bildirib.
O, Ər-Riyadda keçirilən ABŞ-Rusiya danışıqlarından sonra deyib ki, "Biz sülhün astanasındayıq." Vans münaqişənin həllində Ukraynanın roluna toxunmayıb, baxmayaraq ki, ABŞ rəsmiləri həm Kyiv, həm də Moskvanın razılaşmaya cəlb olunacağını və sülh üçün güzəştlər etməli olacaqlarını bildirib.
Avropa liderləri Trampın Ukrayna ilə bağlı son bəyanatlarına cavab olaraq müdafiə xərclərini artırmağa söz veriblər. Bəziləri isə döyüşlər dayansa, ABŞ-ın dəstəklədiyi Avropa sülhməramlı qüvvəsinin Ukraynaya göndərilməsini nəzərdən keçirir. Kreml bu planın ciddi narahatlıq doğurduğunu bəyan etsə də, Zelenski və NATO onu alqışlayıb.
"Mühümdür ki, Rusiya bir daha Ukraynanın bir kvadrat kilometrini belə ələ keçirməyə cəhd etməsin," NATO Baş Katibi Mark Rutte bildirib və əlavə edib ki, sülh razılaşması Ukrayna üçün güclü təhlükəsizlik təminatlarını əhatə etməlidir.
"Qərar verilməli olan çox məsələ var, lakin Avropanın Ukraynada sülhün təmin edilməsində həyati rol oynayacağı şübhəsizdir," Rutte Bratislavada jurnalistlərə deyib.
Tramp bu həftə "Truth Social" platformasında bir sıra paylaşımlar edərək Zelenskini Ukraynada seçkilər keçirməməkdə ittiham edib. Seçkilər 2024-cü ilin aprelində keçirilməli olsa da, 2022-ci ildə Rusiyanın hərbi müdaxiləsindən sonra təxirə salınıb.
Tramp Zelenskini "orta uğur qazanmış komediyaçı" adlandıraraq əlavə edib: "Onun bacardığı yeganə şey [keçmiş ABŞ prezidenti Co] Baydeni ABŞ-dan daha çox hərbi yardım almaq üçün 'skripka kimi oynatmaq' olub."
"Mən Ukraynanı sevirəm," Tramp qeyd edib. "Amma Zelenski dəhşətli iş görüb, ölkəsi dağınıq vəziyyətdədir, MİLYONLARLA insan lazımsız yerə ölüb – Və bu, hələ də davam edir."
Bundan əvvəl Tramp, Zelenskinin ABŞ dövlət katibi Marko Rubio və Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrovun başçılığı ilə çərşənbə axşamı Ər-Riyadda keçirilən danışıqlara dəvət olunmaması ilə bağlı şikayətini lağa qoyub.
"Bu gün eşitdim: 'Bizi dəvət etmədilər.' Siz artıq üç ildir ki, oradasınız", Tramp Ukrayna liderləri barədə deyib.