İran HƏMAS-ın lideri İsmayıl Haniyənin Tehranda öldürülməsinə görə İsrailə qarşı cavab tədbirləri görəcəyi ilə hədələdiyi bir vaxt İslam Respublikasının uzun müddətdir öyündüyü raket proqramının dəqiqliyi sual altına alınıb.
Mütəxəssislərin eksklüziv olaraq Associated Press agentliyi ilə paylaşdığı yeni hesabatda Tehranın İsrailə qarşı gələcək hər hansı hücumda istifadə edəcəyi qabaqcıl raketlərdən birinin əvvəllər düşünüldüyündən daha az dəqiq olduğu bildirilir. Bu, ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi koalisiyanın aprel ayında İsrailə qarşı İranın atdığı çoxsaylı pilotsuz təyyarə və raketləri vurmasından aylar sonraya təsadüf edir.
Digər mərmilərin atıldığı zaman uğursuzluğa və ya uçuş zamanı qəzaya uğradığı görünür.
İranın ballistik raket təhlükəsi ilə bağlı bəzi məqamlar bunlardır:
İran raketinin dəqiqliyi zəifdir
Ceyms Martin adına Nüvə Silahlarının Yayılmaması Araşdırmaları Mərkəzinin analitikləri İranın Qüdsdən 65 kilometr cənubda, Negev səhrasındakı Nevatim aviabazasına endirdiyi zərbəni araşdırıb. Onlar hesab edir ki, İran Şimali Koreya dizaynı əsasında hazırlanmış Şahab-3 raketinin variantı olan Emad raketindən istifadə edib.
İranın İsrailin F-35I qırıcı anqarlarını hədəf aldığını ehtimal edən Ceyms Martin Mərkəzinin analitikləri anqarlar və raketlərin təsir zonaları arasındakı məsafəni ölçüb. Bu, "ehtimal olunan dairəvi xəta" üçün orta hesabla təxminən 1,2 kilometrdir. Bu, ekspertlərin raketlərin düşdüyü yerin 50%-ni əhatə edən dairənin radiusuna əsaslanaraq silahın dəqiqliyini təyin etmək üçün istifadə etdiyi ölçüdür. Bu, ilk dəfə Emad üçün ekspertlər tərəfindən təxmin edilən 500 metrlik xəta dairəsindən daha pisdir. İran ayrı-ayrılıqda Emad-ı potensial beynəlxalq alıcılara 50 metrlik dairəyə malik olaraq reklam edir.
Hücum zamanı çoxsayda mərmi vurulub
ABŞ, Böyük Britaniya, Fransa və İordaniya atəşi dəf edib. Amerikalılar 80 bomba daşıyan pilotsuz təyyarə və ən azı altı ballistik raketi vurduqlarını iddia edib. İsrailin raket əleyhinə müdafiə sistemləri də işə salınıb. Lakin onların mərmilərin 99%-nə mane olunduğuna dair ilkin iddiaları mübaliğə kimi görünür.
Kəşfiyyat məsələlərini müzakirə edərkən adının açıqlanmasını istəməyən ABŞ rəsmiləri AP-yə bildiriblər ki, İran raketlərinin 50%-i buraxılış zamanı uğursuzluğa və ya hədəfinə çatmadan qəzaya uğrayıb. Bu, İranın raket arsenalının imkanlarına dair şübhələri daha da artırıb.
İran tərəfindən gələcək hər hansı zərbə ilə bağlı suallar
İranın İsraillə ortaq sərhədi yoxdur və iki ölkə arasında ən qısa məsafə təxminən 1000 kilometrdirr. Bu, İranın raket proqramını istənilən birbaşa hərbi hücumda vacib hesab edir. Məsafələr nə qədər uzun olsa, küləyin və digər hava şəraitinin təsiri ilə birlikdə raketin yönləndirmə sistemindəki kiçik səhvlər də bir o qədər çox ola bilər. İran həmçinin İsrailin müdafiəsini alt-üst etmək üçün Livanda Hizbullah və Yəməndə husi üsyançıları kimi müttəfiq militantlardan da kömək ala bilər.
Avqustun 25-də İsrail və Hizbullah arasında güclü atışma olub. Bununla belə, İranın aprel ayında zəif performans göstərməsi və onun ballistik raket proqramını hədəf alan və illərlə davam edən təxribat kampaniyaları Tehranın bu məsafədəki hədəfləri dəqiq vura bilib-bilməyəcəyi ilə bağlı suallar yaradır.
Bu arada, İran potensial olaraq nüvə silahı yaratmaq qabiliyyəti ilə bağlı təhdidlər etməyə davam edir. İsraili çəkindirmək iqtidarında olmadığına görə təzyiqlər onun uzun müddət sülh məqsədi daşıdığında israr etdiyi proqramını silahlandırmasına gətirib çıxara bilər.