ABŞ Konqresindəki Demokratlar və Respublikaçıların təzyiqi altında İranın son məhbus mübadiləsi razılaşmasının bir hissəsi olaraq əldə edilən 6 milyard dollar neft gəlirlərinə çıxışına mane olmaq üçün Bayden administrasiyası bildirib ki, vəsaitləri yenidən dondurmağı nəzərdən keçirir.
İranın dəstəklədiyi HƏMAS silahlı qruplaşmasının İsrailə hücumu, 1300-dən çox insanı qətlə yetirməsi və uşaqlar və qocalar da daxil olmaqla, 150-yə yaxın insanı girov götürməsindən bir həftə keçməmiş cümə axşamı bir neçə administrasiya rəsmisi mövzu ilə bağlı fikir mübadiləsi aparıb.
Dövlət katibi Antoni Blinken İsrail rəsmiləri ilə görüşdüyü İsraildə jurnalistlərə verdiyi açıqlamada ABŞ-ın hələ də rəsmi olaraq vəsaitin ayrılmasına mane ola biləcəyini deyib.
"Biz vəsaitlərə ciddi nəzarət edirik və biz onları dondurmaq hüququnu özümüzdə saxlayırıq" - deyə, Blinken bildirib.
Çoxsaylı xəbərlərə görə, maliyyə nazirinin müavini Valli Adeyemo Nümayəndələr Palatasının Demokratları ilə qapalı görüşdə pulların "tezliklə heç yerə getməyəcəyini" deyib və ən azı vəsaitlərin istifadəsinə müvəqqəti məhdudiyyət qoyulmasını təklif edib.
Ağ Evdə Milli Təhlükəsizlik Şurasının sözçüsü Con Kirbi fondların gələcəyi ilə bağlı davam edə biləcək hər hansı müzakirələrə toxunmaqdan imtina edib.
ABŞ-ın sanksiya proqramları İranın neft gəlirlərinə nəzarət edən proqram kimi Maliyyə Nazirliyinin Xarici Aktivlərə Nəzarət İdarəsi (OFAC) kimi tanınan bölməsi tərəfindən idarə olunur.
Bu vəsaitlərin istifadəsini məhdudlaşdırmaq üçün istənilən addım OFAC tərəfindən idarə olunacaq.
ABŞ agentliyi olmasına baxmayaraq, OFAC beynəlxalq bank sənayesinin ABŞ-a nə dərəcədə bağlı olduğuna görə qlobal əhatəyə malikdir. OFAC tələblərinin pozulması qeyri-ABŞ banklarının ABŞ bankları ilə iş görməsini qeyri-mümkün edə bilər ki, bu da bir neçə beynəlxalq qurumun risk alması deməkdir.
6 milyard dollar neft satışından əldə edilən gəlirləri əks etdirir və vəsait bu yaxınlarda Qətərdəki banka köçürülənə qədər Cənubi Koreya bankında saxlanılırdı.
Bayden administrasiyasının İranla bağladığı razılaşmaya əsasən, pul yalnız humanitar ləvazimatların alınması üçün istifadə edilməli idi. İran hökumətinə birbaşa pul verilməyəcək. Bunun əvəzinə, əvvəlcədən təsdiqlənmiş ərzaq, kənd təsərrüfatı və tibbi ləvazimat satıcılarına birbaşa ödəniləcək və onlar mallarını İrana çatdıracaqlar.
Bayden administrasiyası razılaşma elan edildikdə, ilk növbədə Respublikaçılar tərəfindən kəskin tənqidlə üzləşmişdi. Arqumentlər əsas diqqəti pulun "qeyri-sabit" olması faktına yönəldib, yəni İran sövdələşmə nəticəsində 6 milyard dollar dəyərində təchizat alsa, bu, onun başqa şeylərə, məsələn, Həmas və Hizbullah kimi terror təşkilatlarına dəstək kimi xərcləyə bilər.
Ötən həftə sonu Həmas tərəfindən İsrailə edilən hücumdan sonra tənqidlər daha da güclənib və bir çox Demokratları əhatə etməyə başlayıb.
Çərşənbə günü 20 Respublikaçı senatordan ibarət qrup Bayden administrasiyasını vəsaitlərin qarşısını almağa çağıran məktub imzalayıb.
Konqresdəki bir çox Demokrat xüsusən də 2024-cü ildə yenidən seçilməkdə çətin sınaqlarla üzləşən administrasiyanı 6 milyard dollarlıq vəsaiti yenidən dondurmağa çağırıb.