Bir ömürlük hazırlıqdan sonra Çarlz taxt-taca sahib olur

Bütün həyatı boyu tac qoymağa hazırlaşan 73 yaşlı şahzadə Çarlz üçün bu an nəhayət gəlib çatdı. Britaniya taxtına oturan ən yaşlı şəxs anası Kraliça II Elizabetin ölümündən sonra cümə axşamı III Çarlz kral oldu. Onun tacqoyma tarixi müəyyən edilməyib.

Çarlz Britaniya monarxiyasının modernləşdirilməsini təcəssüm etdirir. O, evdə təhsil almamış ilk varis, ilk universitet dərəcəsi qazanan və krallıq haqqına ehtiram azaldığı üçün medianın getdikcə güclənən parıltısında böyüyən ilk varis olub.

O həmçinin çox sevilən şahzadə Diana ilə boşanması və kral ailəsinin ictimai işlərə müdaxiləsini qadağan edən qaydaları sərtləşdirməklə, ətraf mühitin və memarlığın qorunması kimi mövzularda mübahisələrə girərək, bir çoxlarını özündən uzaqlaşdırmışdı.

Tarixçi Ed Ouens deyir: "O, indi həyatının payızındadır və ictimai xadim kimi imicini necə əks etdirməsi barədə diqqətlə düşünməlidir. O, anası qədər məşhur deyil".

Ouens deyib ki, Çarlz Elizabetin Britaniya ictimaiyyəti ilə münasibətini xarakterizə edən "ictimai dəstəyi, sevgi hissini" necə yaratmaq lazım olduğunu başa düşməlidir. Başqa sözlə, Çarlz təbəələri tərəfindən seviləcəkmi? Bu, onun bütün həyatını kölgədə qoyan bir sualdır.

Hökmlü atası olan utancaq Çarlz bəzən yöndəmsiz olsa da, öz fikirlərinə arxayın olan bir insandır. Öz fikirlərini açıq şəkildə müzakirə etməkdən imtina edən anasından fərqli olaraq, Çarlz iqlim dəyişikliyi, yaşıl enerji və alternativ tibb kimi ürəyinə yaxın mövzularda çıxışlar edib və məqalələr yazıb.

Onun taxta çıxması çox güman ki, Britaniyanın bəziləri tərəfindən milli birliyin simvolu, digərləri tərəfindən isə feodal tarixin köhnəlmiş izi kimi qəbul edilən əsas etibarilə mərasim monarxiyasının gələcəyi ilə bağlı müzakirələri qızışdıracaq.

Böyük Britaniya və Avstraliya, Kanada, Yeni Zelandiya və Papua Yeni Qvineya da daxil olmaqla, 14 başqa ölkənin dövlət başçısı olacaq Çarlz öz hərəkətlərini müdafiə edir.

2018-ci ildə çəkilmiş "Şahzadə, Oğul və Varis: Çarlz 70 yaşında" filmində "Mən həmişə müdaxilənin nə olduğu ilə maraqlanmışam, həmişə bunun həvəsləndirici olduğunu düşünmüşəm. Məni həmişə maraqlandırıb ki, 40 il əvvəl olduğu kimi daxili şəhərlərə qarışmaq və orada baş verənlər və ya baş verməyənlər, insanların yaşadığı şərait haqqında narahat olmaq. Əgər bu müdaxilədirsə, mən çox fəxr edirəm".

Eyni müsahibədə Çarlz etiraf edib ki, kral kimi danışa bilməyəcək və siyasətə qarışa bilməyəcək, çünki suverenin rolu Uels Şahzadəsi olmaqdan fərqlidir. Çarlz kral ailəsinin üzvlərinin sayını, xərcləri azaltmaq və müasir Britaniyanı daha yaxşı təmsil etmək niyyətində olduğunu bildirib.

Lakin adət-ənənə də əvvəllər ofisi monarxiyanı "milli qürur, birlik və sədaqət mərkəzi" kimi təsvir edən adam üçün vacibdir. Diana ilə nikahının dağılması bir çoxlarının onun taxt-taca uyğunluğunu şübhə altına almasına səbəb odub.

1997-ci ildə Parisdə avtomobil qəzasında ölməzdən əvvəl Dianaya etiraf etdiyi xəyanətə görə Böyük Britaniyada bir çoxlarının Çarlzı bağışlaması illər çəkdi. Lakin 2005-ci ildə Kamilla Parker Boulzla evləndikdən sonra ictimai əhval-ruhiyyə yumşaldı və Kamilla Kornuoll hersoginyası oldu.

Kamilla Çarlz və Diananın ayrılmasında mühüm rol oynasa da, onun özünü aşağılayan üslubu və güclü yumor hissi sonda bir çox britaniyalıya qalib gəldi. Onun xidməti 2022-ci ilin fevralında, Kraliça II Elizabet ictimaiyyət qarşısında oğlunun onun yerinə keçdikdən sonra Kamillanın "Kraliça Consort" kimi tanınmasını "səmimi arzum" olduğunu söylədikdə, krallıqdakı statusu ilə bağlı sualları birdəfəlik cavablandırarkən mükafatlandırıldı.

Şahzadə Çarlz Filip Artur Corc 14 noyabr 1948-ci ildə Bukingem sarayında anadan olub. 1952-ci ildə anası taxta çıxanda 3 yaşlı şahzadə Kornuol hersoqu oldu. 20 yaşında o, Uels şahzadəsi oldu. Onun məktəb illəri xoşbəxt keçməyib, gələcək kral Çarlzın atası Filipin təhsil aldığı Şotlandiya internat məktəbində Gordonstoun-da sinif yoldaşları tərəfindən təhqir olunurdu.

Çarlz Kembric Universitetinin Trinity Kollecində tarix oxuyub və burada 1970-ci ildə universitet dərəcəsi qazanan ilk Britaniya kralı olub. Daha sonra o, yeddi il forma geyinmiş, Kral Hərbi Dəniz Qüvvələrinə qoşulmazdan əvvəl Kral Hərbi Hava Qüvvələrinin pilotu kimi təlim keçmiş və burada helikopterlərdə uçmağı öyrənmişdir.

O, 1976-cı ildə minaaxtaran HMS Bronington gəmisinin komandiri kimi hərbi karyerasını başa vurub. Çarlzın Kamilla ilə münasibəti o, hərbi dəniz qüvvələrinə getməzdən əvvəl başlamışdı, lakin onlar arasında romantik münasibətlər sonradan bitmiş və Kamilla bir süvari zabit ilə evlənmişdi.

Ledi Diana Spenserlə 1977-ci ildə 16 yaşında olarkən onun böyük bacısı ilə görüşkən tanış olub.

Diana 1980-ci ilə qədər onu bir daha görməyib. Çarlz və kral ailəsi ilə vaxt keçirməyə dəvət edildikdən sonra onların nişanlanması barədə şayiələr yayılıb. Onlar 1981-ci ilin fevralında nişanlandıqlarını elan edib. Cütlük 29 iyul 1981-ci ildə Müqəddəs Pavel Kafedralındə qlobal televiziyada yayımlanan mərasim zamanı evlənib.

İndi taxt-tacın varisi olan şahzadə Uilyam bir ildən az sonra, 1984-cü ildə isə qardaşı şahzadə Harri dünyaya gəlib. Lakin "nağıla" tezliklə son qoyulur. Çarlz 1994-cü ildə bir televiziya müsahibi ilə xəyanaət etdiyini etiraf edib.

Diana öz müsahibəsində ərinin Kamilla ilə münasibətinə diqqət çəkərək demişdi: "Bu evlilikdə üçümüz idik".

Bu açıqlamalar Diananın zövqünü, həmçinin QİÇS xəstələri və mina qurbanlarına xeyriyyə işlərinə görə onu sevən bir çoxları arasında Çarlzın reputasiyasını ləkələdi.

2018-ci ildə Çarlz Britaniya İmperiyası ilə əlaqəsi olan 54 ölkənin ittifaqı olan Birliyin rəhbəri olaraq kraliçanın təyin olunmuş varisi seçildi.

Proses əri Şahzadə Filipin 9 aprel 2021-ci ildə ölümündən sonra sürətləndi.

2022-ci il may ayının 10-da parlamentin açılışı ərəfəsində kraliça Çarlzdan sədrlik etməsini xahiş etdi və ona ən mühüm konstitusiya vəzifələrindən birini həvalə etdi. Bu isə keçid dövrünün irəliləməsinin sübutu oldu.