Britaniya və ABŞ kəşfiyyat xidmətlərinin direktorları deyir ki, Pekinin əqli mülkiyyəti oğurlamaq üçün casusluqdan istifadə öhdəliyinə ciddi yanaşılmalıdır. Milli və iqtisadi təhlükəsizliyin müdafisəsində Çin üzərində üstünlüyü qorumaq üçün tədqiqat istedadına ehtiyac balanslaşdırılmalıdır.
Vaşinqton qanunvericiləri Çinlə texnologiya yarışında Amerikanın üstünlük əldə etməsi yollarını müzakirə edərkən 4 beynəlxalq alimdən 3-ü elmi araşdırmalar aparır. ABŞ-da bu işi görmək üçün kifayət qədər yerli məzunları yoxdur.
"Həmin məzunların çoxu, həmin fəlsəfə doktorları məzun olduqdan sonra immiqrasiya problemlərinə görə ölkəni tərk edirlər" - deyə, Kari Bingen bildirib.
Kari Bingen müdafiə nazirinin kəşfiyyat və təhlükəsizlik məsələləri üzrə keçmiş müavinidir. O, Konqresi elm və texnologiya sahəsində qabaqcıl dərəcələri olan immiqrantlara qoyulan məhdudiyyətləri aradan qaldırmağa çağıran məktubu imzalayan 18 keçmiş ABŞ milli təhlükəsizlik rəsmilərindən biridir.
"Əgər bu texnologiya yarışmasında qalib gəlmək istəyiriksə, ABŞ daxilində və qlobal səviyyədə ən yaxşı beyinlərə ehtiyacımız var".
Lakin təhlükəsizlik ekspertləri deyir ki, Pekin Amerikanın xarici istedadlara güvənməsindən fəal şəkildə istifadə edir.
"Onlar ABŞ-a tədqiqatçılar, tələbələr, müvəqqəti ziyarətçilər şəklində şəxslər göndərir və açığını desəm, Amerikanın əqli mülkiyyətini oğurlamaq üçün "Min İstedad" proqramı vasitəsilə akademik institutlarda və sairədə amerikalılara inteqrasiya edir" , milli təhlükəsizlik eksperti Cəmil Caffer deyib.
58 yaşlı Ohayo ştatının professoru Song Quo Zen etiraf edib ki, o, Çinin tibbi ekspertizasını inkişaf etdirmək üçün ABŞ hökumətinin milyonlarla qrantlarından istifadə üçün çinli istedadların işə götürülməsi səylərində iştirakını gizlədib. İndi o, üç illik həbs cəzasını çəkir.
FTB direktoru Kristofer Rey Britaniyanın Daxili Kəşfiyyat Agentliyinin rəhbəri ilə birgə çıxışında iş adamlarına təcili xəbərdarlıq edib.
"Çin hökuməti texnologiyanızı oğurlamaq niyyətindədir, sənayenizi hərəkətə gətirən nə olursa olsun ondan biznesinizi zəiflətmək və bazarınıza hakim olmaq üçün istifadə edir".
Pekin buna dərhal cavab verib.
"Kəşfiyyat rəsmilərinin bu açıqlamaları onun köklü Soyuq Müharibə zehniyyətini və ideoloji xurafatını tamamilə ifşa edir" - deyə, Çin Xarici İşlər Nazirliyindən Zhao Lijian bildirib.
Keçmiş Təhsil Nazirliyinin müşaviri Dan Karrell deyir ki, universitetlər və qrant verən qurumlar həssas tədqiqatların qorunması üçün daha çox təminat proqramı hazırlamalıdır. O deyir ki, hazırda beynəlxalq tədqiqatçıları yoxlamaq üçün heç bir layihə yoxdur.
"Həqiqətən, bunun necə baş verdiyini və insanların nə ilə əlaqəli olduğunu araşdırmaq üçün dürüst bir sistem yoxdur".
Mütəxəssislər deyir ki, bu sistemin indi inkişafı Amerikanın gələcəyi üçün çox vacibdir. Kari Bingenin dediyinə görə, Çinlə texnoloji yarış gedir və məğlubiyyət şansları böyükdür.