Özünü xilafət elan etmiş İŞİD-in keçmiş paytaxtı olan və təxminən 300 000 insanın yaşadığı Rakka indi azaddır, lakin onun sakinlərinin çoxu şəhəri tərk etməyə çalışır. Əmlakı olanlar Türkiyəyə səyahət üçün onları satmağa çalışırlar. Pulu olmayanlar dolanmaqda çətinlik çəkirlər.
Bir neçə il əvvəl İslam Dövləti qrupunun Suriyanın Raqqa şəhərində qəddar hakimiyyətinin acınacaqlı səhnəsi olan meydanda Mahmud Dander dərin düşüncələrə dalıb. Suriyanı tərk etmək istəyir, amma problemi var: 75 yaşlı adamın pulu yoxdur. O, etirazlar və müharibələr ölkəsinin dağılmasına və milli valyutanın çökməsinə səbəb olan köhnə günləri xatırlayır:
“Suriya o vaxtlar inkişaf etmirdi, amma iş var idi, övladlarının universitet diplomu və layiqli gələcəyi var idi və yemək həmişə masanın üstündə idi. İndi hamısı getdi. Biz də valyutamız kimi düşdük."
Şəhərin vətəndaş şurasının həmsədri Məhəmməd Nurun sözlərinə görə, 2021-ci ildə ən azı 3000 insan Rakkadan Türkiyəyə gedib. Onların səbəbləri dünyanın ən mürəkkəb münaqişə zonalarından biri olan Suriyada müharibədən sonrakı həyatın spektrini əhatə edir. Bunlara ən pis quraqlıq illərindən birindən sonra iqtisadi çöküş və geniş yayılmış işsizlik, həmçinin İD-in geri qayıtması və cinayətkar dəstələrin çoxalması qorxusu daxildir.
Türkiyə, Rusiya və Suriya hökumət qüvvələri də daxil olmaqla, Suriyanın şimalının müxtəlif hissələrinə nəzarət edən rəqib güclər arasında yaxınlaşan qarşıdurma işarələri var.Zahirən şəhərin İD idarəçiliyindən yavaş-yavaş bərpası göz qabağındadır. Kafe və restoranlar müştərilərlə doludur. Kürdlərin rəhbərlik etdiyi qüvvələr hər bir böyük yol ayrıcında keşik çəkir.
Milhem Daherin ailəsi
Lakin ABŞ-ın dəstəklədiyi kürdlərin rəhbərlik etdiyi qüvvələrin idarə etdiyi ərəb şəhərinin əksəriyyətində yoxsulluq hökm sürür. İnsanlar çörək kimi əsas şeylər üçün növbəyə dururlar. İşsiz gənclər ətrafda dolaşır. Su və işıq məhduddur.Çoxları bombalanmış xarabalıqlar arasında yaşayır. Yerli rəsmilər deyirlər ki, şəhərin ən azı 30%-i dağılıb.
Yoxsulluq və işsizlik gəncləri İD-nin sıralarına sövq edir. Kürd müstəntiqlər deyirlər ki, keçən ay ələ keçirilən yeni İD üzvləri pula cəlb olunub.Eyni zamanda, kürdlərin idarə etdiyi şəhər rəhbərliyi keçən il 27 min iş axtarandan müraciət qəbul etsə də, iş yeri yoxdur.
Rakkada pula sahib olmaq da problem ola bilər, çünki fidyə müqabilində adam oğurluğu artmaqdadır.
Bir çoxları Suriyanın şimal-şərqindən Avropaya səyahəti Türkiyə ilə sərhəddə yerləşən Rəs əl-Ayn qəsəbəsi boyunca tunellərlə edir.
Qaçaqmalçılar adambaşına 2000 dollar tələb edir. Oradan Avropaya gedən yol risklə dolu bir yoldur.