İranın ali dini lideri çərşənbə axşamı ölkəsinin sürətlə irəliləyən nüvə proqramı ilə bağlı Birləşmiş Ştatlarla danışıqları yeniləmək üçün qapısını açdığını və mülki hökumətinə "düşmən”lə əlaqədə olmağın "heç bir ziyanı olmadığını" deyib.
Ayətullah Əli Xameneinin açıqlamaları islahatçı prezident Məsud Pezeşkian hökuməti ilə baş tutacaq istənilən danışıqlar üçün aydın qırmızı xətlər çəkib və Vaşinqtona etibar edilməməsi ilə bağlı xəbərdarlıqlarını bir daha təzələyib.
Lakin onun şərhləri İranın dünya gücləri ilə 2015-ci ildə imzaladığı nüvə sazişi dövründəki şərhlərini əks etdirir və bu, iqtisadi sanksiyaların ləğvi müqabilində Tehranın nüvə proqramını xeyli məhdudlaşdırıb. Lakin İsrail-HƏMAS müharibəsinə görə Yaxın Şərqdə gərginlik yüksək olaraq qaldığı və ABŞ-ın noyabr ayında keçiriləcək prezident seçkilərinə hazırlaşdığı bir vaxt Pezeşkianın manevri üçün nə qədər yer qalacağı bəlli deyil.
Xameneinin rəsmi internet saytındakı stenoqramda deyilir: "Bu, müəyyən hallarda eyni düşmənlə qarşılıqlı əlaqədə ola bilməyəcəyimiz anlamına gəlmir".
Bütün dövlət məsələlərində son sözü deyən Xamenei Pezeşkianın Nazirlər Kabinetinə də "düşmənə güvənməyin" xəbərdarlığını edib.
85 yaşlı Xamenei vaxtaşırı prezident Donald Trampın 2018-ci ildə ABŞ-ı sazişdən birtərəfli qaydada geri çəkməsindən sonra Vaşinqtonu ara-sıra danışıqlara ya çağırıb, ya da danışıqları dayandırıb.
İranla ABŞ arasında son illər İranla bağlı məsələlər dolayı yolla ABŞ-ın Yaxın Şərqdəki həmsöhbətləri Oman və Qətərin vasitəçiliyi ilə müzakirə edilib.
ABŞ Dövlət Departamenti şərh istəyən Associated Press-ə "Biz İran rəhbərliyini sözlərinə görə deyil, hərəkətlərinə görə qiymətləndirəcəyik" deyib.
“Biz İranın nüvə proqramının effektiv, davamlı həllinə nail olmaq üçün ən yaxşı yolun diplomatiya olduğunu çoxdan deyirik. Lakin İranın BMT-nin nüvə nəzarəti orqanı olan Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi ilə əməkdaşlıq etməməsi də daxil olmaqla, bütün miqyasda eskalasiyalarını nəzərə alsaq, biz hazırda bundan uzağıq” - deyə, məlumatda bildirilib.
Razılaşmanın iflasından sonra İran sazişin proqramına qoyulan bütün məhdudiyyətlərə məhəl qoymadan uranı 60% qədər saflığa (silah səviyyəsi 90%-ə yaxındır) qədər zənginləşdirir.
Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin quraşdırdığı müşahidə kameraları sıradan çıxıb, İran isə Vyanada yerləşən agentliyin ən təcrübəli müfəttişlərinin ölkəyə girməsinə qadağa qoyub. İran rəsmiləri atom silahı əldə edə biləcəkləri ilə daha çox hədələyir.
Bu arada, Qəzza zolağındakı İsrail-HƏMAS müharibəsi İran və İsrail arasında gərginliyi ən yüksək həddə çatdırıb. İki ölkə arasında illərdir davam edən kölgə müharibəsindən sonra İsrailin Suriyadakı İran konsulluğunun binasına açıq-aşkar hücumu iki iranlı generalın və digərlərinin ölümü ilə nəticələndikdən sonra Tehran aprel ayında İsrailə misli görünməmiş pilotsuz təyyarə və raket hücumları həyata keçirib.
HƏMAS lideri İsmayıl Haniyənin Tehranda öldürülməsi də İranı İsrailə qarşı cavab tədbirləri görəcəyi ilə hədələməyə vadar edib.
Pezeşkian kampaniyasını qismən Qərbi danışıqlara yenidən cəlb etmək vədi əsasında aparırdı. Xameneinin İranın ali dini lideri kimi verdiyi açıqlamaları ona bu məsələdə siyasi sığorta ola bilər.
Forum