İrandan alınan xəbərlərə görə, cümə axşamı paytaxt yaxınlığındakı bir qəsəbədə etirazçılar təhlükəsizlik qüvvələri ilə növbəti dəfə toqquşub. Qarşıdurma zamanı təhlükəsizlik qüvvələrinin üzvləri öldürülüb və ya yaralanıb.
İranda 22 yaşlı Məhsa Əmininin ölkənin əxlaq polisinin nəzarətində ikən ölməsindən sonra, sentyabr ayından bəri, demək olar ki, hər gün etirazlar keçirilir. Təhlilçilər deyirlər ki, gündəlik nümayişlər İslam Respublikasının tarixi boyu üzləşdiyi ən ciddi problemlərdən birinə çevrilib.
Cümə axşamı qarşıdurmalar etirazlar zamanı öldürülən bir neçə gənc qadından biri olan 22 yaşlı Hadis Nəcəfinin güllələnərək öldürülməsinin 40-cı gününü qeyd etmək üçün Tehranın yaxınlığındakı Kərəc şəhərində toplaşmasından sonra baş verib.
Şiə İslamında kiminsə vəfatından sonra 40-cı günü ictimai matəmlə qeyd etmək adətdir. Ölən etirazçıların anılması isə 1979-cu ildə Qərbin dəstəklədiyi monarxiyanı devirən inqilab zamanı olduğu kimi, hazırda davam edən nümayişlərə də təkan verib.
Associated Press xəbər agentliyinin bildirdiyinə görə, sosial mediada yayılan videolarda minlərlə insanın Kərəcdə yas mərasiminə toplaşdığı, daha sonra polislə toqquşduğu göstərilib. Videolardan birində etirazçıların üzərindən uçan vertolyotun enməzdən əvvəl etirazçıları dağıtmaq üçün səs qumbaraları atdığını görmək olub.
Hökumət tərəfdarları isə sosial mediada vertolyotların yaralı polislərə yardım üçün göndərildiyini bildirib.
83 yaşlı Ayətulla Əli Xameneyinin rəhbərlik etdiyi ruhani rejim repressiya ilə cavab verərək, onlarla insanı öldürməkdən əlavə, İranın qeyri-şəffaf məhkəmə sistemində 1000-dən çoxuna ittihamlar irəli sürüb. Fəallar deyirlər ki, saxlanılanların çoxu ölüm cəzası ilə üzləşə bilər.
Cümə axşamı Nyu-Yorkda yerləşən Human Rights Watch (HRW) təşkilatı hesabatında bildirib ki, İran hökuməti geniş yayılmış müxalif fikirlərə və etirazlara qarşı hücumlarını həbs edilmiş fəallara qarşı şübhəli milli təhlükəsizlik ittihamları irəli sürmək və ədalətsiz şəkildə mühakimə etmək vasitəsilə artırıb.
HRW-nin İran daxilindəki qeyri-rəsmi fəallar şəbəkəsinə istinadən verdiyi məlumata əsasən, oktyabrın 30-na olan məlumata görə, xüsusi xidmət orqanları etirazçıların kütləvi həbslərindən əlavə, 130 hüquq müdafiəçisi, 38 qadın hüquq müdafiəçisi, 36 siyasi fəal, 19 hüquqşünas və 38 jurnalist həbs edib. Onların əksəriyyəti hələ də nəzarət altındadır.
Onların arasında Əmininin əxlaq polisinin nəzarətində ölməsi barədə məlumat yaymış iki jurnalist, Nilufər Hamedi və İlahə Mohamədi də var.
Kürd qadın Tehranda hicabını və ya baş örtüyü “düzgün olmayan şəkildə” örtdüyünə görə saxlanılıb. O, üç gün sonra polisin nəzarətində ikən ölüb. Polis Əmininin infarkt keçirdiyini deyib.
Əmininin ailəsi onun ürək probleminin olmadığını deyib. Hüquq müdafiəçiləri etirazlar zamanı 200-dən çox insanın öldüyünü, yüzlərlə, hətta minlərlə insanın həbs edildiyini bildirib.
