Bu günlərdə İran Azərbaycanında mədəni fəallar, qəzetçilər, siyasətçilər və sosial media istifadəçilərindən yerli məsullara qədər, hər kəs bir neçə gün əvvəl Təbrizdə xəstəxanada vəfat edən Əzbərəli Hacəvi haqda danışır.
Əzbərəli Hacəvi 1961 ilində 31 yaşında ikən Şərqi Azərbaycan vilayətində göstərdiyi qəhrəmanlıqla Tehran-Təbriz qatarının təqribən 2 min sərnişinini ölümdən qurtarmışdı. Sonralar dərsliklərdə yer alan bu qəhrəmanlıq hekayəsində dərc edildiyi kimi, hər kəs onu ‘Fədakar Dehqan’ adı ilə tanıyırdı.
Üçüncü sinifin “Fars Dili” dərsliyində “Fədakar Dehqan”-ın hekayəsi belə təsvir edilib:
“Soyuq bir payız axşamında dəmiryolu kənarından kəndə sarı gedən Rizəli yaxınlıqdakı dağın dəmir yolunun üzərinə çökdüyünü görür. Hər axşam böyük bir sərnişin qatarının həmin yoldan keçdiyini xatırlayan Rizəli sərnişinlərin həyatının təhlükədə oluğunu anlayır.
Fədakar Dehqan fars dilini bilmirdi və müsahibələrdə sözləri dilmanc vasitəsilə türkcədən farscaya çevrilirdi.
Qatarın fit səsi ilə təlaşlanan Rizəlinin ağlına bir fikir gəlir. O, havanın soyuq olmasına baxmayaraq, əynindəki paltarları çıxarıb əlindəki dəyənəyə düyünləyir və fənərinin yağını onun üstünə tökür. Bu şəkildə düzəltdiyi məşəli yandırıb qatara doğru qaçır. Qatar dayanır. Yüzlərlə sərnişin ölümdən qurtulur...”
Hekayədə Əzbərəlinin adı səhvən Rizəli yazılıb. Sosial mediada yayımlanan xəbərlərə görə, hekayə artıq bir neçə ildir dərsliklərdən çıxarılıb.
1931-ci ildə Şərqi Azərbaycan vilayətinin Miyana şəhərinin yaxınlığındakı Qalacıq adlı bir kənddə dünyaya gələn Əzbərəli İran mətbuatına istinadən, həyatın çətinlikləri üzündən Kərəc vilayətinə mühacirət etmişdi.
İranda məktəbə gedən hər kəs bu hekayəni oxusa da, bir neçə il ِöncəyə qədər fədakar Dehqanın əslində kim olduğu və harada yaşadığı bilinmirdi.
O, bir neçə il əvvəl Fars xəbər agentliyinə verdiyi müsahibədə deyib ki, “o hadisə bir il sonra dərsliklərə salındı. Amma, ِöz kəndlilərimizdən başqa kimsə mənim o ‘fədakar Dehqan’ olduğumu bilmirdi. İllər sonra Təbriz xəstəxanasında təsafüfən ِöyrəndilər.”
Mərhum Hacəvi keçən bir neçə ildə bəzi mərasimlərə dəvət edilir və mətbuata müsahibə verirdi. Fars agentliyinin yazdığını görə, o, fars dilini bilmirdi və müsahibələrdə sِözləri dilmanc vasitəsilə türkcədən farscaya çevrilirdi.
Bِöyrək və ağciyər xəstəliyi üzündən Təbrizin İmam Rza xəstəxanasına aparılan Əzbərəli Hacəvi noyabrın 2-də dünyasını dəyişib.
