ABŞ və İran arasında gözlənilən məhbus mübadiləsi ilə bağlı yeni təfərrüatlar ortaya çıxıb. ABŞ ilk dəfə olaraq razılaşmanın bir hissəsi kimi İran hökumətinin Amerikanın Səsinə adlarını təsdiqlədiyi beş iranlını azad edəcəyini etiraf edib.
ABŞ-ın beş iranlının azad edilməsinə dair razılığı qəbul edəcəyi Dövlət Departamentinin bazar ertəsi Amerikanın Səsinə göndərdiyi bəyanatda yer alıb.
Bir neçə saat əvvəl Qərb xəbər agentlikləri Dövlət katibi Antoni Blinkenin ABŞ Konqresini gözlənilən addımla bağlı xəbərdar etdiyini bildirmişdi.
ABŞ və İran artıq avqustun 10-da təsdiq etmişdilər ki, məhbus razılaşmasına əsasən, Tehran da Vaşinqtonun Tehran tərəfindən haqsız olaraq həbs edildiyini bildirdiyi beş Amerika vətəndaşını azad edəcək.
"Daha əvvəl dediyimiz kimi ABŞ Cənubi Koreyadan Qətərdəki maliyyə institutlarında saxlanılan məhdud hesablara pul köçürməsinə və İranda saxlanılan beş ABŞ vətəndaşının azad edilməsini asanlaşdırmaq üçün hazırda ABŞ-da saxlanılan beş İran vətəndaşının azad edilməsinə icazə verib", Dövlət Departamentinin sözçüsü Amerikanın Səsinə yazıb.
İranın Nyu-Yorkdakı BMT missiyası Amerikanın Səsinə verdiyi mesajda məhbus mübadiləsində azadlığını təmin edəcəyini gözlədiyi beş iranlının adlarını təsdiqləyib. Adlar ilk dəfə bazar ertəsi Al-Monitor xəbər saytı tərəfindən açıqlanıb.
İranın adları çəkilən beş İran vətəndaşı arasında Kaveh Lotfolah Əfrasiabi, Mehrdad Ənsari, Amin Hasanzadə, Reza Sərhəngpur Kafrani və Kambiz Attar Kəşani olub. Beş nəfərin hamısı Amerikanın Səsinin avqustun 24-də yaydığı hesabatda ilk dəfə olaraq ABŞ-İran mübadiləsinə daxil olmaq üçün potensial namizədlər kimi müəyyən edilmiş 11 iranlı arasında idi.
Onların hamısı ABŞ-ın İrana qarşı sanksiyalarını pozmaqda və ya Tehrana başqa formada qeyri-qanuni yardım göstərməkdə ittiham olunaraq həbs edilib. Beş amerikalı və beş iranlının nə vaxt və necə dəyişdiriləcəyi ilə bağlı ABŞ-dan heç bir təsdiq yoxdur.
Dövlət Departamentinin sözçüsü ABŞ-ın isveçrəli tərəfdaşlarının köməyi ilə beş Amerika vətəndaşının azad edilməsi və onların sağlamlıq və rifahını yaxından izləmək üçün işləməyə davam etdiyini deyərək əlavə edib ki, hazırda paylaşılacaq heç bir yenilik yoxdur.
İranın dövlət xəbər agentliyi IRNA bazar ertəsi Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Nasser Kənaniyə istinadən bildirib ki, mübadilə "yaxın gələcəkdə" baş tutacaq. İran tərəfindən adları çəkilən beş şəxsdən dördü ABŞ vətəndaşlığı olmayan iranlıdır: Əfrasiabi, Ənsari, Həsənzadə və Kafrani.
Əfrasiabi və Həsənzadə ABŞ-da daimi rezidentlərdir, Kafraninin ABŞ-da hüquqi statusu yoxdur, beşinci iranlı Kəşani ikili İran vətəndaşıdır.
Beş nəfərdən üçü məhkəməyə qədər azadlığa buraxılıb: Əfrasiabi, Həsənzadə və Kafrani. Onların məhbus müqaviləsinə daxil edilməsi o deməkdir ki, onlara qarşı federal ittihamlar götürüləcək və onlar evlərindən kənarda hərəkətləri ilə bağlı məhdudiyyətlərdən azad olacaqlar.
Digər iki nəfər-Ənsari və Kaşani isə müvafiq olaraq Luiziana və Miçiqan ştatlarının federal həbsxanalarında cəza çəkirlər. Onların sövdələşməyə daxil edilməsi Ənsari üçün dekabrda, Kaşani üçün isə fevralda başa çatan həbs müddətinin bitməsinə bir neçə ay qalmış azadlığa çıxması deməkdir.
Bayden administrasiyasının İran siyasətini tənqid edənlər Amerikanın Səsinə bildiriblər ki, beş iranlının azad edilməsinə dair razılaşma ABŞ üçün mənfi nəticələrə səbəb olacaq.
Vaşinqtonda yerləşən Demokratiyaları Müdafiə Fondundan Andrea Striker deyib: "İslam Respublikası bunu fidyə müqabilində qərbli girovları ələ keçirmək və lazımi qaydada məhkum edilmiş İran vətəndaşlarını azad etmək kimi uzunmüddətli siyasətinə görə mühüm qələbə kimi elan edəcək".
Bayden administrasiyası tənqidçilərin Cənubi Koreya banklarında 6 milyard dollarlıq vəsaitin fidyə ödənişi kimi dondurulması ilə bağlı səciyyələndirmələrini rədd edib.
Administrasiya Tehranın ABŞ sanksiyaları altında dondurulmuş İran fondlarına yenidən çıxış əldə edəcəyini və ABŞ-ın nəzarəti altında humanitar satınalmalar üçün onlara yalnız üçüncü tərəf vasitəsilə daxil ola biləcəyini bildirib.
Forum