Azərbaycan Mərkəzi Bankı (AMB) bu il ilk dəfə uçot dərəcəsini artırıb. Bununla bağlı AMB fevralın 1-də məlumat yayıb.
Məlumatda qeyd edilir ki, İdarə Heyətinin qərarı ilə uçot dərəcəsi 0.25 faiz artırılaraq 8.5-ə qaldırılıb.
Faiz dəhlizinin aşağı həddi 0.5 bənd artırılaraq 6.75-ə, yuxarı həddi isə 0.25 faiz artırılaraq 9.5-ə çatdırılıb.
"Bu qərar daxili, xarici mühitdə inflyasiyaya artırıcı və azaldıcı amillərin dinamikası nəzərə alınmaqla verilib", AMB bildirir.
AMB hesab edir ki, 2022-ci ilin IV rübündən başlayaraq ticarət tərəfdaşı olan ölkələrdə inflyasiya tədricən azalmağa başlayıb.
"Beynəlxalq konyunkturun tədiyə balansı baxımından Azərbaycan üçün əlverişli qalması, habelə ölkənin strateji valyuta ehtiyatlarının artması qiymət sabitliyinin əsas lövbəri olan məzənnə sabitliyini gücləndirir. Son proqnozlar da 2023-cü ildə cari hesabın profisitli olacağını gözləməyə əsas verir", AMB-nin məlumatında bildirilir.
AMB onu da qeyd edib ki, bununla belə, inflyasiya mühiti ilə bağlı qeyri-müəyyənliklər yüksək olaraq qalır.
"2022-ci ilin dekabrında illik inflyasiya 14.4% olmuşdur ki, bu da 2022-ci ildə müşahidə edilən pik səviyyə (sentyabr ayında 15.6%) ilə müqayisədə cəmi 1.2 faiz bəndi azdır. İnflyasiyanın əsas struktur komponenti olan ərzaq inflyasiyası 19% olmaqla yüksək olaraq qalır. İstehsalçı qiymətləri (dekabrda illik artım kənd təsərrüfatı istehsalçı qiymətləri indeksi üzrə 10.2%, qeyri-neft sənaye qiymətləri indeksi üzrə 10.6% olub) və idxal qiymətləri (noyabrda illik idxal qiymətlərinin artımı 23.4% olub) indekslərinin artım templəri ikirəqəmli səviyyədədir. İnflyasiya gözləntilərinin həssaslığı da inflyasiya riskləri sırasındadır. 2022-ci ilin dekabrında keçirilən sorğuların nəticələrinə görə inflyasiya tempinin yüksələcəyini gözləyən ev təsərrüfatlarının payı 2% bəndi artaraq 22%-ə yüksəlmişdir. Ümumilikdə illik inflyasiya azalmaya meyil göstərsə də onun proqnozlaşdırılan səviyyəsi hədəf göstəricisini üstələməkdə davam edir. Yenilənmiş proqnozlara görə baza ssenari üzrə fərziyyələr sabit qalarsa 2023-cü ildə illik inflyasiyanın 8% ətrafında olacağı gözlənilir”, məlumatda deyilir.
Mərkəzi Bankın faiz dəhlizinin parametrləri barədə növbəti qərarı martın 29-da ictimaiyyətə açıqlanacaq.
"Pul siyasətinə dair növbəti qərarlar inflyasiyanın xarici və daxili amilləri üzrə potensial risklərin reallaşma dərəcəsindən asılı olaraq veriləcəkdir. Növbəti pul siyasəti qərarlarının qəbulu üçün makroiqtisadi proqnozlar rüblük əsasda yenilənəcəkdir. Mərkəzi Bank bundan sonra da məcmu tələbin izafi genişlənməsini məhdudlaşdırmaqla inflyasiya təzyiqlərini azaltmaq üçün sərəncamında olan bütün alətlərdən və mexanizmlərdən istifadə edəcəkdir. İllik inflyasiya göstəricilərinin və proqnozlarının davamlı olaraq azalması halında ilk olaraq pul siyasətinin sərtləşdirilməsi üzrə pauza götürüləcək, sonra isə onun normallaşdırılması, yəni azaldılması imkanları nəzərdən keçiriləcəkdir. Faiz dəhlizinə dair qərar verərkən Mərkəzi Bank pul siyasətinin kumulyativ sərtləşmə dərəcəsini və onun inflyasiyaya ötürülməsi üçün tələb olunan zaman intervalını da nəzərə alacaqdır", rəsmi məlumatda qeyd olunub.
Öz növbəsində iqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli Amerikanın Səsinə bildirib ki, Azərbaycanda Mərkəzi Bankın uçot dərəcəsinin inflyasiya göstəricilərinə birbaşa təsiri yoxdur.
Onun sözlərinə görə, Azərbaycanda institutsional olaraq iqtisadi institutlar tam formalaşmayıb deyə uçot dərəcəsi inflyasiyaya təsir göstərmir.
"Müəyyən qədər dolayı təsirləri var. Bu da məsələn, uçot dərəcəsi artıqca kredit faizləri artır. Kredit faizlərinin artması istehlak kreditlərini azalda bilər. İstehlak kreditlərinin azaldılması, inflyasiyaya müəyyən dərəcədə tələbin aşağı düşməsinə səbəb ola bilər. Nəzəri olaraq belə bir mexanizm ola bilər. Amma keçmiş illərin təcrübəsinə baxanda görürük ki, bizə inflyasiyaya təsir göstərən daha başqa ciddi amillər var, nəinki AMB-in uçot dərəcəsi" , o bildirib.
Ekspert deyir ki, Mərkəzi Bank hədəf olaraq gələn il iki rəqəmli yox, bir rəqəmli inflyasiyanın olacağını proqnozlaşdırsa da, Azərbaycanda xroniki inflyasiyaya təsir göstərən məsələlər aradan qalxmayıbsa, məsələn bizim xaricdən aslılığımız azalmayıb.
"Yerli istehsalımız böyük templə artmayıb, vergi və gömrük dərəcələrində heç bir dəyişklik olunmayıb. Məsələn əlavə dəyər vergisi, gömrük rüsumları azalmayıb. Bunlar da inflyasiyaya ən çox təsir göstərən amillərdir. Fundamental təməl problemlər həllini tapmayıb deyə, bir tək uçot dərəcəsinin artırılması yolu ilə inflyasiyanı cilovlamaq və tək rəqəmli hala gətirmək demək olar ki, mümükünsüz sayılır. Hədəf olaraq 8 faiz göstərilsə də, çox guman Azərbaycanda bu il də biz iki rəqəmli inflyasiyanı görəcəyik. İki rəqəmli inflyasiyanı yaradan səbəblər aradan qalxmayıb. Uçot dərəcəsinin artırılmasının yeganə təsir göstərə biləcəyi sahə bank kreditləri olacaq. Təəssüf ki, bank kreditlərinin yenidən cüzi də olsa bahalaşmasının şahidi ola bilərik", Natiq Cəfərli əlavə edib.
Öz növbəsində Azərbaycanın Mərkəzi Bankının (AMB) idarə heyətinin sədri Taleh Kazımov fevralın 1-də keçirdiyi mətbuat konfransında bildirib ki, Azərbaycanın Mərkəzi Bankı inflyasiyanın azaldılmasına yönəlmiş tədbirlər görür.
Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, keçən il Azərbaycanda inflyasiya 13,9% təşkil edib.
Məlumata görə, 2022-ci ildə ərzaq məhsulları, içkilər və tütün məmulatları 19,5 faiz, qeyri-ərzaq məhsulları 8,6 faiz, əhaliyə göstərilmiş ödənişli xidmətlər isə 10,4 faiz bahaşıb. 2022-ci ilin dekabr ayında istehlak qiymətləri indeksi əvvəlki aya nisbətən 101,0 faiz, əvvəlki ilin dekabr ayına nisbətən 114,4 faiz təşkil edib. 2022-ci ilin dekabr ayında ərzaq məhsulları, içkilər və tütün məmulatları üzrə istehlak qiymətləri indeksi əvvəlki aya nisbətən 1,7 faiz, əvvəlki ilin dekabr ayına nisbətən isə 19,0 faiz artıb.
